Mới ở bước sơ khai

Công ty cổ phần Chế biến thực phẩm xuất khẩu G.O.C (Lạng Giang) – một trong những đơn vị thực hiện bài bản về TXNG nông sản

Là đơn vị sớm quan tâm đến TXNG nông sản nên đến nay, toàn bộ hàng hóa của HTX Rau sạch Yên Dũng, xã Tiến Dũng (Yên Dũng) khi xuất bán đều có tem, nhãn. Bằng hệ thống cài đặt thông minh trên điện thoại, người tiêu dùng chỉ cần quét mã số QR, sau vài giây đã có thông tin về sản phẩm như: Loại sản phẩm, cơ sở sản xuất, địa chỉ.

Tương tự, HTX Sản xuất và tiêu thụ vú sữa, xã Hợp Đức (Tân Yên) cũng được người tiêu dùng biết đến và cảm thấy an tâm hơn khi mua sản phẩm được dán tem, mã vạch. Cùng với 2 HTX trên, toàn tỉnh có nhiều HTX khác đã chú trọng triển khai dán tem, nhãn cho nông sản để khách hàng nhận diện, tạo sự khác biệt.

Những năm qua, Bắc Giang đã quan tâm đến TXNG nông sản. Đó là triển khai đồng loạt các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp, HTX như: Tuyên truyền, phổ biến, tập huấn kiến thức về an toàn thực phẩm và TXNG; tổ chức đánh giá, phân loại chất lượng sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của địa phương (chương trình OCOP), quảng bá thương hiệu, hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, tiêu thụ sản phẩm; giới thiệu công nghệ TXNG thông minh.

Hỗ trợ trực tiếp trong việc in tem, bao bì có gắn tem TXNG cho doanh nghiệp, HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Ngoài ngân sách tỉnh, các huyện: Lục Ngạn, Lục Nam, Hiệp Hòa, Tân Yên, Hiệp Hòa… đều lồng ghép nguồn vốn phát triển nông nghiệp, khuyến nông hỗ trợ HTX sản xuất, tiêu thụ nông sản có bao bì, tem nhãn. Ví như, giai đoạn 2017-2019, UBND huyện Tân Yên hỗ trợ hoạt động TXNG cho 6 đơn vị với kinh phí 168 triệu đồng. UBND TP Bắc Giang hỗ trợ 20 triệu đồng/HTX để in tem, nhãn.

Thông tư 01/VBHN-BNNPTNT ngày 18/5/2018 của Bộ Nông nghiệp và PTNT quy định, hệ thống TXNG bao gồm các nội dung chính sau: Phạm vi áp dụng của hệ thống; thủ tục mã hóa, nhận diện nguyên liệu, bán thành phẩm, thành phẩm trong suốt quá trình sản xuất. Thủ tục mã hóa sản phẩm phải bảo đảm thuận lợi để truy xuất được các thông tin cần thiết từ công đoạn sản xuất trước; thủ tục ghi chép và lưu trữ hồ sơ trong quá trình sản xuất; thủ tục thẩm tra định kỳ và sửa đổi hệ thống; thủ tục TXNG (người thực hiện, nội dung, cách thức, thời điểm triển khai).

Theo đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT, căn cứ vào Thông tư 01 nêu trên thì việc TXNG nông sản tại tỉnh thời gian qua mới ở dạng sơ khai. Ngoài một số doanh nghiệp xuất khẩu nông sản thực hiện bài bản thì hầu hết việc TXNG nông mới dừng ở khâu rõ địa chỉ, tên tuổi sản phẩm, sản xuất ở dạng giản đơn, đóng kín không có khả năng mở, liên kết với hệ thống truy xuất khác; thiếu thống nhất, đồng bộ.

Mặt khác tem truy xuất áp dụng trên các sản phẩm không được chuẩn hóa về nội dung, hình thức khiến người tiêu dùng khó phân biệt giữa tem TXNG với các dấu hiệu nhãn khác. Bên cạnh đó cũng có tình trạng tem truy xuất được dán không đúng nguồn gốc sản phẩm do gian lận.

Bảo đảm thông tin theo quy định

Thực tế cho thấy số nông sản có tem TXNG tại Bắc Giang chủ yếu là những sản phẩm chủ lực, chiếm tỷ lệ nhỏ so với cơ cấu nông sản của tỉnh. Nguyên nhân do nhiều người tiêu dùng chưa để ý đến nguồn gốc, sản phẩm vẫn tiêu thụ được dẫn đến người sản xuất ngại thay đổi cách làm cũ. Cùng đó sản xuất của tỉnh phần lớn là kinh tế hộ, nhỏ lẻ.

Hiện nay, TXNG ngày càng có vai trò quan trọng, nhất là với sản phẩm xuất khẩu. Yêu cầu của các thị trường về TXNG ngày càng khắt khe hơn. Việc sử dụng tem TXNG chứa thông tin được tra một cách nhanh chóng, chi tiết sẽ nâng cao niềm tin của người tiêu dùng vào các sản phẩm, đồng thời là công cụ đắc lực giúp cơ quan quản lý nhà nước xác định chính xác nguyên nhân cũng như vai trò, trách nhiệm các bên liên quan khi xảy ra sự cố về chất lượng hàng hóa.

Đơn cử, Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản (Sở Nông nghiệp và PTNT) đã hai lần xử lý vụ sản phẩm của Công ty cổ phần Chế biến thực phẩm xuất khẩu G.O.C (Lạng Giang ) và Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu VIFOCO (TP Bắc Giang) bị đối tác nước ngoài trả lại hơn chục tấn hàng.

Căn cứ vào tem, nhãn TXNG có nhiều thông tin, đơn vị vào cuộc xác minh. Kết quả, không phải toàn bộ hàng hóa mà chỉ trên một số dây chuyền có sản phẩm không đạt. Cuối cùng, các doanh nghiệp chỉ phải tiêu hủy số hàng tại lô không bảo đảm.

Là tỉnh trọng điểm về nông nghiệp, nhiều sản phẩm có tiềm năng xuất khẩu nên Bắc Giang coi TXNG nông sản là một trong những nhiệm vụ cần quan tâm thực hiện trong thời gian tới. Ngày 16/8/2020, UBND tỉnh ban hành kế hoạch thực hiện đề án “Triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống TXNG” trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025.

Theo đó, phấn đấu đến năm 2025, toàn bộ các tổ chức, cá nhân sản xuất các sản phẩm chủ lực, đặc trưng, tiềm năng, sản phẩm OCOP của tỉnh có yêu cầu và đủ điều kiện được hỗ trợ áp dụng hệ thống TXNG; 100% các sản phẩm, hàng hóa xuất khẩu thuộc nhóm hàng hóa chủ lực, đặc trưng, tiềm năng, sản phẩm OCOP của tỉnh và 100% các sản phẩm, hàng hóa thuộc đối tượng bắt buộc được áp dụng hệ thống TXNG.

Ông Nguyễn Phúc Thương, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cho biết: “Sở được giao là cơ quan thường trực giúp việc cho UBND tỉnh về hoạt động TXNG, đang tập trung xây dựng, vận hành cổng thông tin TXNG sản phẩm, hàng hóa của tỉnh, đồng thời kiểm duyệt các thông tin này trước khi đưa lên cổng; triển khai các chương trình, đề tài, dự án ứng dụng công nghệ, giải pháp TXNG….”.

Đi đôi với giải pháp trên, toàn bộ HTX, tổ hợp tác khi sử dụng tem TXNG được tập huấn, hướng dẫn cách làm, đáp ứng yêu cầu. Sở Nông nghiệp và PTNT gấp rút hoàn thiện số hóa các vùng thâm canh, thuận lợi cho việc TXNG. Cùng đó, Bộ Nông nghiệp và PTNT cũng chuẩn bị triển khai chương trình thí điểm TXNG nông sản cho một số địa phương, trong đó có Bắc Giang. Theo đó, Bắc Giang chọn rau ăn lá, vải thiều là hai sản phẩm tham gia, dự kiến sẽ được thực hiện vào cuối năm nay.

Nguồn: baobacgiang.com.vn